Zelfkennis

Socrates wordt beschouwd als een van de stichters van de westerse filosofie. De kennis die Socrates mensen wilde bijbrengen is vooral zelfkennis. “Ken uzelve”, het klinkt zo eenvoudig maar jezelf leren kennen is een levenslang proces.

Jezelf leren kennen kost tijd. Tijd die het niet krijgt in de moderne westerse samenleving. Onze huidige scholing richt zich vooral op het courant maken van individuen. Zorgen dat iedereen een bijdrage kan leveren aan de maatschappij. Persoonlijke vorming komt hierin nauwelijks aan bod.

Persoonlijke vorming gaat vooral om wie je wilt worden, niet om wat je wilt worden.  ‘De beste versie van jezelf worden’ kan leiden tot een gevoel van falen, niet genoeg zijn, niet hard genoeg je best doen. De gedachte dat je alles kunt worden wat je wilt, is misleidend. Zelfkennis speelt hierin weer de centrale rol. In de zoektocht naar het leren kennen en beter begrijpen van jezelf biedt de praktische filosofie een fundering.

Ik weet niet of je eerder hebt gehoord over de metafoor van de gereedschapskist? Ieder mens wordt geboren met een uniek gereedschapskistje, gevuld met verschillende eigenschappen en talenten. Wat er in je kistje ligt, daar heb je niets over te zeggen en kun je ook niets aan veranderen. Wat je wel kunt doen is kijken wat erin ligt en wat jij hiermee kunt en wilt doen.

Proberen iets of iemand anders te zijn dan je bent kost veel energie zonder resultaat. Worden wie je bent en jezelf accepteren wordt een stukje makkelijker als je weet wie je bent en waar je goed in bent. Gun jezelf de tijd dit te onderzoeken. Wat is voor jouw belangrijk, ongeacht wat anderen ervan vinden?

Ik waarschuw je wel, net zoals ik gewaarschuwd ben voordat ik in de wereld van de filosofie dook, je zult gaan veranderen. Dit is geen doel op zich maar iets wat onoverkomelijk gebeurd, je krijgt meer zelfvertrouwen door nieuwe inzichten, je zult woorden vinden voor wat je voelt, jezelf beter gaan begrijpen en soms hartelijk moeten lachen om je eigen eigenaardigheden.

Mocht je willen proberen wat filosofie je te bieden heeft dan raad ik je als eerste het boek ‘Iemand Zijn’ aan van Prof. dr. Joep Dohmen. Een toegankelijk geschreven boek dat aanzet tot nadenken. Het boek was lesstof voor de module “Levenskunst” van de opleiding toegepaste filosofie die ik volg. Wat een prachtig woord toch…Levenkunst!  Het boek is een dikke pil vol met levenswijsheden van zowel Prof. dr. Dohmen zelf, als van filosofen vanaf de Griekse oudheid tot de moderne tijd.

Voorwoord uit Iemand Zijn:

‘Waarover gaat uw leven?’

Stel dat iemand deze vraag aan u voor zou leggen, beste lezer, zou u daarvan niet schrikken?

We leven in een vloeibare tijd. Er zijn zoveel invloeden en zoveel opties. Er klinken zoveel stemmen en er is zoveel lawaai. Hoe kunnen we daarin overeind blijven en onszelf bewaren?

Het is wel degelijk mogelijk dat we onszelf beter gaan begrijpen. We kunnen onze emoties en verlangens onderzoeken en gaandeweg ontdekken wat we echt willen. 

Hoe moeilijk de omstandigheden intussen ook zijn, we kunnen leren omgaan met de vele versnellingen en met meer aandacht leven in het hier en nu. We moeten weer leren om elkaar te waarderen en de onderlinge verschillen te verdragen.

Je kunt het boek kopen via de winkel van mijn partner via deze link, dan wel bij een boekhandel bij je in de buurt. Filosofie gaat ook over vertragen, de tijd nemen om na te denken. Bestel het boek, wacht een paar dagen en ga het boek rustig ophalen op een tijdstip dat het je uitkomt. Maak er een uitje van.  De reden dat ik je vraag om niet naar het internet te gaan is vanwege het vraag/ aanbod verhaal. Hoe meer mensen aangeven geïnteresseerd te zijn in filosofie des te meer aanbod er komt in de winkels en bibliotheken.

Wat ik je nog wilde meegeven…

Afgelopen zondag, 7 mei 2023, keek ik weer naar een aflevering van ‘De Verwondering’, deze keer met Roek Lips. Dit ging niet zozeer over filosofie maar hij geeft wel een mooie beschrijving van wat ‘coherentie’ voor hem betekent.  

“Coherentie gaat niet alleen over wat je zegt en wat je doet, maar ook over wat je denkt en wat je voelt. Als die met elkaar in overeenstemming zijn dan kom je in een rustiger vaarwater”

Rustiger vat ik in dit geval op als stabieler. Je waait minder met elke wind mee doordat je weet wie je bent, wat voor jouw belangrijk is en je handelt daarnaar.

Wederom makkelijker gezegd dan gedaan. Het belangrijkste is dat je begint met je zoektocht. Vertrouw erop dat de rest zich vanzelf uitwijst. Neem de tijd! Zoals gezegd is jezelf leren kennen een levenslang proces.